Geceleri Yapay Işığa Maruz Kalmak Sağlığınıza Zarar Verebilir
İnsanlar, gündüz ve gecenin doğal aydınlık-karanlık döngüsünün ritimlerine göre evrimleşmişlerdir. Yapay aydınlatmanın yaygınlaşması, çoğumuzun artık gerçekten karanlık geceler yaşamadığı anlamına geliyor.
Araştırmalar, geceleri yapay ışığın insan sağlığını olumsuz etkileyebileceğini, obezite, depresyon, uyku bozuklukları, diyabet, meme kanseri ve daha birçok hastalık riskini arttırabileceğini göstermektedir.
Sirkadiyen Ritim ve Melatonin
Dünyadaki çoğu yaşam gibi, insanlar da sirkadiyen bir ritme - biyolojik saatimiz – gündüz/gece döngüsü tarafından yönetilen bir uyku-uyanıklık modeline bağlı kalırlar. Geceleri yapay ışık bu döngüyü bozabilir.
Vücudumuz, sirkadiyen ritminin etkisiyle melatonin hormonunu salgılar. Melatonin sağlıklı kalmamıza yardımcı olur. Antioksidan özelliklere sahiptir, uyku haline sebep olur, bağışıklık sistemini güçlendirir, kolesterolü düşürür. Tiroid, pankreas, yumurtalıklar, testisler ve adrenal bezlerin çalışmasına yardımcı olur. Gece yapay ışığa maruz kalmak melatonin üretimini baskılar.
Tüm Yapay Işıklar Aynı Değildir
Geceleri mavi ışığa maruz kalmak özellikle zararlıdır. Ne yazık ki, bilgisayar ekranları, TV'ler ve diğer elektronik ekranların yanı sıra dış mekan aydınlatması için kullanılan çoğu LED, bol miktarda mavi ışık oluşturur.
Harvard Tıp Okulu'ndaki uzmanlara göre, "Mavi ışığın sağlık üzerinde olumsuz etkileri varsa, o zaman çevresel kaygılar ve enerji açısından verimli aydınlatma arayışı kişisel sağlıkla çelişebilir. Bu kıvrımlı kompakt floresan ampuller ve LED ışıklar, birlikte büyüdüğümüz eski moda akkor ampullerden çok daha fazla enerji tasarrufludur. Ama aynı zamanda daha fazla mavi ışık üretme eğilimindedirler.”
Uzmanlar insan sağlığı açısından tüm aydınlatma armatürlerinin korunmasını ve yalnızca 3000K ve altındaki renk sıcaklığına sahip aydınlatmanın kullanılmasını tavsiye ediyor.
Evinizdeki mavi ışığın zararını en aza indirmek için doğru ampulü seçmeli ve elektronik ekranınızı günün saatine göre ayarlayan (gündüz soğuk ışık ve gece sıcak ışık) bir renk sıcaklığı uygulaması indirmelisiniz.
Doğru Ampulü Seçmek
Yukarıdaki resimde, soldaki ampul yüksek renk sıcaklığına sahip mavi ışık açısından zenginken, sağdaki ampul mavi ışık açısından zengin değildir.
Ampul alırken ambalajını incelemeyi unutmayın. Yeni CFL ve LED ampullerin tüm ambalajlarında renk sıcaklığı bilgisi yazar. İç ve dış aydınlatma için düşük renk sıcaklığına sahip ışık kaynakları kullanın. Bu aydınlatmaların ışıkları daha yumuşaktır, insan sağlığına ve çevreye daha az zararlıdır. 3000K veya daha düşük renk sıcaklığına sahip sıcak beyaz aydınlatmaları tercih edin.
Aşağıdaki Kelvin sıcaklık çizelgesi size sayıların ne anlama geldiğini gösterir.
Daha yüksek renk sıcaklıkları, alacakaranlıktan sonra kaçınılması gereken daha fazla mavi ışık anlamına gelir.
Kötü Aydınlatmadan Gelen Parlama, Güvenlik Tehlikesidir
Yetersiz korumalı dış mekan aydınlatmasından kaynaklanan parlama kontrastı azaltır. Bu durum görüşü azalttığı için sağlığınıza zararlıdır. Geceleri potansiyel tehlikeleri görme yeteneğimizi sınırlar. Bu durumdan yaşlıların gözleri daha fazla etkilenir.
Kaynak: IDA