Işık kirliliği nedeniyle, şehirlerimizin çoğunda gece gökyüzü, doğal, yıldızların aydınlattığı bir gökyüzünden yüzlerce kat daha parlaktır. Bu gökyüzü parıltısı, yıldızları görmemizi engeller ve kentsel gelişimden yüzlerce kilometre uzaktaki yerlerde bile, bizim ve dünyadaki diğer tüm yaşamın doğal bir gece yaşamasını engeller.
Işık kirliliği sorununu çözmenin önemli bir parçası, ışık kirliliğini tam olarak anlamaktır ve bunu yapmanın en iyi yollarından biri de gece gökyüzünün parlaklığını ölçmektir.
Telefonunuzla Ölçüm Yapın
Gece gökyüzü parlaklık ölçümleri yapmak için akıllı telefonunuzu kullanmak mümkündür. Dark Sky Meter uygulaması, gece gökyüzünün parlaklığını kaydetmek için iPhone kamerasını kullanırken hem Android cihazlar hem de iPhone'lar için kullanılabilinen Loss of the Night uygulaması, ölçümlerin insan gözü ile yapılması için kullanıcıyı gökyüzünde bir tura çıkarır. MySkyatNight projesi sayesinde de tüm bu mevcut veriler üzerinde kendi analizlerinizi yapabilirsiniz.
Işık kirliliğini değerlendirmenin bir başka yolu da Uluslararası Uzay İstasyonundan çekilen şehir fotoğraflarını haritalamak ve tanımlamak için amatör bilim insanları tarafından yürütülen Gece Şehirleri (Cities at Night) projesine katılmaktır. Bu değerli bilgiler, araştırmacıların dünya genelindeki ışık kirliliğini daha iyi değerlendirmesine yardımcı olur.
Bortle Ölçeği ile Yorumlama
Bortle Ölçeği, gökyüzü parlaklığını tahmin etmek ve ışık kirliliğinin gece gökyüzünü nasıl etkilediğini yorumlamak için kullanılır. Bortle Ölçeğini yorumlamanın en kolay yolu bir akış şemasıdır. Örneğin, bulunduğunuz yerde gökyüzü 3 ile 4 arasında bir Bortle Sınıfı olabilir. Sayı ne kadar düşükse, gökyüzü kalitesi o kadar iyi olur.
Fotoğraf ile Yorumlama
Eğer uzun pozlama yapabilen bir fotoğraf makinasına veya telefon kamerasına sahipseniz ışık kirliliğini fotoğraf ile de yorumlayabilirsiniz. Bu yöntem aynı Bortle Ölçeği ile yorumlamak gibi nitel bir gözlem olsa da ışık kirliliği hakkında size bir fikir verebilir. Örneğin gökyüzünün çektiğiniz alanına bağlı olarak Samanyolunu, Orion Bulutsusunu fotoğraflarda ne kadar iyi seçilebildiğine (veya görünmediğine) bakarak ışık kirliliği hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.
Gökyüzü Kalite Ölçer
Bilimsel anlamda ışık kirlilğini ölçmek için ise çeşitli aletler kullanıyoruz. Örneğin bunlardan birisi Gökyüzü Kalite Ölçerdir (Sky Quaity Meter-SQM). Gökyüzü Kalite Ölçer (SQM), gökyüzü parlaklığının bilimsel kalitede ölçümlerini almak için en yaygın kullanılan cihazdır.
SQM'nin kullanımı kolaydır: cihaz baş üstünde tutulur, fotometre zenite doğrultulur ve düğmeye basılarak ölçümler alınır. Cihazında ekranında, o noktadaki gökyüzü parlaklığını 'astronom' birimlerinde (yay saniyesi başına büyüklük) gösterecektir. Bu birim biraz mantığa aykırıdır, çünkü sayı ne kadar yüksek olursa gökyüzü o kadar karanlık olur. Bu ölçümlerin gerçeğe en yakın sonucu verebilmesi için bir çok kez ölçüm alarak ve bu ölçümlerin ortalamasını alırız.
